Ülkemizde 80’li yılların otomobilleri boyanıp-boyanıp değerine değer katarak 2. el piyasasına yön verirken, ne yazık ki “elin oğlu”nun otonom sürüşte ne kadar ciddi yol aldığını anlatmaya ya da özetlemeye çalışacağım. Sürücüsüz robot taksi dönemi geliyoorrr.
Adresi araçtaki navigasyon sistemine bildirip, ellerinizi direksiyondan çekip, gideceğiniz yere kadar hiç bir şeye müdahale etmediğiniz teknolojiye otonom sürüş sistemi adı veriliyor.
otonom sürüş sistemlerinin de derecesi var. Endüstri terminolojisi 4.0 olarak sıralıyor otonom sürüş seviyelerini. Bazı mühendislik grupları ise 5. kademeyi ekliyor.
- Seviye: Aktif Cruise Kontrol Sistemi: Önünüzdeki araçla aranızdaki mesafeyi ayarlayan ve Mercedes ile özdeşleşen aktif hız kontrolü sistemi. Sistem kendi kendine fren yapabiliyor ve hızlanabiliyor.
- Seviye: Yine Mercedes’in başlattığı öndeki araç ile takip mesafesini ayarlayıp, gaz ve fren kombinasyonu ile ilerlemenizi sağlayabilen sistemi içerir. Şerit takip sistemi ile birlikte caddelerde kavşaklara veya ara sokaklardan ana yola çıkışlar gibi “dur” noktalarına gelince fren yapabilmektidir. Sistem, tam duruş sonrası kendi kendine kalkış yapabilme özelliğiyle 1. seviyeden ayrışıyor. Bugün pek çok araçta bu sistemler opsiyonel olarak kullanılmaktadır. En önemli kısmı, halen kendi kendine gitme becerisine sahip araçların, en fazla bir dakikalığına buna izin verilmesidir. Sistem, yasal olmak için sürücünün ellerinin en fazla 1 dakika içinde direksiyonda olmasını zorunlu kılmakta yoksa devreden çıkmaktadır. Buradaki en önemli sorun yasalardır. Yasalar gereği motorlu bir taşıtın trafiğe çıkması için direksiyonda mutlaka sürücü belgesi sahibi birini olması gerekmektedir. Otomobil şirketleri bu konuda ülkelerin ilgili bakanlıkları ve kuruluşlarıyla temas halindeler. Gerekli yasal düzenlemenin yapılmasını sağlamaya çalışıyorlar. ABD’de California eyaletinde yasal izin verilmesi nedeniyle Google Waymo, Tesla, Audi gibi şirketler sürücüsüz araçlarının testlerini yürütebiliyorlar. Sürücüsüz robot taksi için şimdiden hazır olanlar bunlar.
- Seviye: Çok az araçta bulunan üçüncü seviye, aracın hiç bir kural hatası yapmasına izin verilmeyen aşamayı temsil ediyor. Bu seviye için en iddalı model olarak yeni Audi A8 gösteriliyor. İlk iki seviyedeki tüm otonom sistemleri bünyesinde toplayan yeni Audi A8, ek olarak 3. seviye için bütün güvenlik kuralları veya ihlalleri için sürücünün yerine devreye giriyor. Bu sistem Volvo, BMW ve Mercedes ile Tesla modellerinde de kullanılıyor.
- Seviye: Tamamen sürücüden bağımsız, girdiğiniz konum bilgilerine göre tamamen hatasız gidebilecek bu yüzde 100 otonom makinalar için önümüzdeki yıllar ve hukuki altyapının tamamlanması bekleniyor. Bu teknoloji için en az 20 farklı markanın hazır olması ve aktif olarak devreye alacağını şimdiden söyleyebiliriz. Bu sistemin gerekli altyapı hazırlıklarının ardından devreye girmesi hayatımızda önemli değişikliklere yol açacak. Trafik kazaları çok azalıp, Volvo’nun 2020 hedefindeki gibi “0 ölümlü kaza” noktası yakalanabilecek. Taksiler sürücüsüz hale gelip, yollarda müşteri aramak yerine, müşterilerin telefon veya internet çağrılarıyla yola çıkabilecekler. Sürücüsüz araçlar hava durumunu, alışveriş kampanyalarını, en iyi restoranları veya yemek alternatifleini vb söyleyerek, yolculuğu tam kapitalizme uygun reklam çılgınlığıyla tamamlatacaklar belkide.
Sürücüsüz robot taksi dönemi geliyor
Otonom taksi dönemi için şirketler hazırlıklarını sürdürüyor. Mercedes 2019 yılında ikincil markalarından smart modelini sadece bu işe tahsis edecek. Sürücüsüz ve elektrikli smart modelleri akıllı telefon üzerindeki aplikasyon ile çağırdığınız notaya gelip, sizi alacak ve istediğiniz yere götürecek. Kalabalıksanız veya eşyalarınız çok ise iki adet gelecek. Sisteme kayıtlı kişilerin kullanacağı ve sisteme tanımlı kredi kartı veya ileride belki de Bitcoin gibi sanal para birimlerince ödeme yapılabilecek sistem test aşamasında. Türkiye’de bile olabilirliği için görüşmeler yapıldı.
Taksi sürücüleri işsiz kalır mı? Otonom araçla Türkiye’de iş yapar mı? Milyon lira değerindeki taksi plakaları ve bunun rantı çöp olur mu? Konuyla ilgili “kafamda deli sorular”.
Olumlu yanından bakalım; dikkatsiz taksi sürücüleri ne olacak? Veya yolu uzatarak hazır bulunmuş müşteri için taksimetreye fazladan ücret yazdırmaya çalışanlar… Yahut da yağmur-çamur-terör olaylarında müşteri beğenmeyip, kat be kat fazla para isteyen sürücüler ne olacak? İyisi kötüsü robot taksiler taksici esnafının işini tehlikeye atacak gibi görünüyor.
Gerçek esnaf ve iyilik timsali taksi şoförleri, tek derdi evlerine ekmek götürmek olan insanlarımıza ne olacak?
Kurunun yanında yaş yanmaz diye umud ediyoruz ve genel olarak ülkemizde teknolojilerin daha geç gelerek daha geç uygulanması sayesinde şimdilik taksicilerimiz endişelenmesinler.
Sonuç olarak 2020 sonrasında bir sıçramaya şahit olacağız. “Geleceği Dönüş” filmindeki uçan dairelere benzeyen sürücüsüz araçları önce gelişmiş Avrupa ülkelerinde ve Amerika’da, Japonya’da göreceğiz. Oradaki taksiciler önce bu sorunla karşılaşacak. Uber sistemine oyduğu gibi alternatifleri yine sistem üretecek.
Teknoloji geliyor. Taksilerinizi hazırlayın…
